09 июля 2011 г.
Тăвăш Юнтапара çуралса ÿснĕ Анатолий Тимофеевпа вăтам шкулсенче пĕр вăхăтра директорăн вĕрентÿ енĕпе ĕçлекен çумĕсем пулнă май час-часах тĕл пулаттăмăр. Халĕ те çыхăну тытатпăр, пурнăçри хăш-пĕр самантсене аса илетпĕр. Ĕçтешĕмрен унăн ашшĕ-амăшĕн кун-çулĕ тата хĕсметри пурнăçĕн саманчĕсене аса илме ыйтрăм.
Унăн ашшĕ Тимухха тата 3 пиччĕшĕ тăван çĕршыв вăрçине хутшăннă, темиçе хутчен аманнă хыççăн госпитальсенче сывалнă, хыççăн каллех фронта кайнă. Кĕçех хаяр çапăçура пуçне хурать.
Вăрçă вăхăтĕнче Тимухха арăмĕ тăватă ачине йывăр условисенче пăхса усрать. Анатолий 7 çул тултарсан Ассакасси шкулне каять, 1949 çулта ăна Мухтав хучĕпе пĕтерет. Вырăс Сурăмĕнчи вăтам шкулта пĕлĕве малалла ÿстернĕ хыççăн Чăваш патшалăх педагогика институчĕн физикăпа математика факультечĕн студенчĕ пулса тăрать. Аслă пĕлÿ илнĕ каччă – Совет Çарĕн салтакĕ. Çирĕп сывлăхлăскерне тÿрех Красноярск хулинчи авиаци шкулне вĕренме илеççĕ.
– Кунта 600 курсант пĕлÿ илетчĕ, реактивлă Ил-28 бомбардировщик экипажĕн стрелок-радисчĕсене хатĕрленĕ, авиашкулăн ертÿçи Совет Союзĕн Геройĕ В.Порогор полковникчĕ. Ăмăртса вĕренеттĕмĕр. Пушкăсенчен пеме те хăнăхса çитрĕмĕр. Вĕренсе пĕтернисене çĕршывĕпех салатрĕç, – аса илчĕ ĕçтешĕм.
Анатолий Ленинград çар округĕнчи Пушкин хулинчи реактивлă бомбардировщиксен полкне лекет. Полк командирĕ Совет Союзĕн Геройĕ В.Новиков полковник. Чăваш каччи В.Шалаев вĕçекен бомбардировщикăн радист-стрелокĕ пулать. Вăлах полк çыравçи те, каярах – полк командирĕн экипажĕн членĕ. Анатолий вĕçев вăхăтĕнче темиçе хутчен те парашютпа çĕре анса ларать. Полк командирĕн кăмăла кайнă радист-стрелокран офицер тăвас ĕмĕт çуралнă. Çар училищинче аслă сержант экзаменсене лайăх тытать. Ăна чăваш наци çынни пулнине пĕлсен тĕлĕннĕ те. Мĕншĕн тесен Анатолий вырăсла лайăх калаçнă, пĕлĕвĕ çирĕп пулнине кăтартнă.
60-мĕш çулсен пуçламăшĕнче космоса Андриян Николаев çĕкленсен чăвашлăх çÿлех çĕкленчĕ, хисепе те тивĕçрĕ.
Анатолий Тимофеева та кĕçĕн лейтенант званине параççĕ. Çар службинче пулнă вăхăтрах хăй тĕллĕн вĕрентсе çамрăк радист-стрелока хатĕрлеççĕ. А.Тимофеев 1958 çулта çартан таврăнать. Вăл мĕн тивĕçлĕ канăва тухичченех 38 çул ачасене физика предметне вĕрентет. Анатолий Тимофеевич халĕ те çар çипуçне, уйрăмах офицер пакунĕсемлĕ «мундирне» тирпейлĕн усрать, уявсем вăхăтĕнче хаваспах тăхăнать.
В.ЕГОРОВ,
обществăлла
корреспондент.