23 мая 2017 г.
Апрель-май уйăхĕсем çĕр ĕçченĕшĕн уйрăмах хĕрÿ тапхăр пулнине, çурхи кун çулталăка тăрантарать тенине халăхра сăмах илемĕшĕн çеç палăртмаççĕ. Чăннипех те, халĕ ял хуçалăх предприятийĕсемпе хресчен-фермер хуçалăхĕсемшĕн чи яваплă тапхăр. Хăйĕн пурнăçне ял хуçалăхне халалланисен пĕр самант та алă усса ларма май çук. Кун пек чухне ĕç çыннин ахаль те перекетлĕ вăхăтне татма пире те, хаçатçăсене, аван мар-ха. Апла пулин те черетлĕ хут вулакансене çурхи ака-суха ĕçĕсемпе паллаштарас тĕллевпе уя, вырăнсене тухатпăр, мĕншĕн тесен сĕтел çинчи çăкăра, ытти пахча çимĕçе мĕнле вăй-халпа пăхса ÿстернине, пысăк тухăç илессишĕн камсем ырми-канми тăрăшнине каласа парасси шăп та шай пирĕн тивĕç тесе шутлатăп та.
Крымсарайкка ял тăрăхĕнчи «Чăваш Ен ял хуçалăх продукчĕсем» обществăра та çур аки ĕçĕсем хĕрсех пыраççĕ. Кунта çĕр улми лартассипе тимлеççĕ, ĕç-хĕле темиçе çулах ĕнтĕ Наталия Витальевна Григорьева бригадир йĕркелесе пырать. Çамрăк хĕрарăм çирĕплĕхпе палăрнăранах ĕнтĕ ĕçе вăйăн-шайăн çÿрекенсем çук. Яваплăха туйса тăрăшаканнисене пĕр ушкăна пĕрлештернĕ те бригадир. 8-9 çынран тăракан ушкăн пысăк ĕç тăвать. Хĕлĕпех акă вĕсем çĕр улми суйланă, вăрлăх хатĕрленĕ, шултăрараххисене апат-çимĕçлĕх сутлăх уйăрнă. Çийĕнчех ăна сутма тиесе янă. Хамăр тăрăхра туса илнĕ паха çимĕçе аякка ăсатнипе пĕрлех Шупашкарти Николаев урамĕнчи пасарта сутассине те йĕркеленĕ.
- Ирхи сакăр сехетрен пуçласа каçхи пиллĕкчен ĕçленĕ çĕр улми суйлакансем. Кăнтăр апатне пĕçерсе çиме те кунтах условисем туса панă. Халĕ çĕр улми вăрлăхне тепĕр хут суйлатпăр, хамăрах тиесе яратпăр. «Иккĕмĕш çăкăра» 100 гектара яхăн лаптăк çинче лартма палăртнă. «Вега» сорт 50 гектар йышăнĕ, тепĕр çавăн чухлех «Гала» сорт, - ĕç-хĕлпе паллаштарать Н.Григорьева.
«Чăваш Ен ял хуçалăх продукчĕсем» обществăн машинăпа трактор паркĕнче ĕçе пурнăçламалли техника çителĕклĕ. 3 тракторпа 2 ГАЗ-53 автомашинăна ĕçе явăçтарнă. Техника юсавлăхне Юрий Александрович Фадеев пăхса тăрать.
Çĕр улми валли çĕр хатĕрлес ĕçĕн ытларах пайĕ Михаил Федорович Фомин çине тиеннĕ. Аслă çулсенчи опытлă механизатор çĕре агротехника вăхăтне тĕпе хурса сухаланă, хыççăн çĕре культиваторпа кăпкалатнă. «Иккĕмĕш çăкăра» лартассине вара кăçал та Сергей Григорьев механизатор МТЗ-82 «хурçă утпа» пурнăçлать. Ăна Юрий Семеновпа Алексей Павлов пулăшса пыраççĕ. Федор Васильев хăйĕн тракторĕпе вăрлăх тата удобрени турттарса килессишĕн яваплă.
- Хăш-пĕр çынсем çĕр улми ÿстерессине йывăр ĕçсен шутне кĕртмеççĕ, анчах та ку тĕрĕс мар. Ку енĕпе те сахал мар тимлемелле. Çу каçипе «иккĕмĕш çăкăр» мĕнле ÿснине сăнасах тăмалла. Тĕрлĕ хурт-кăпшанкă та хăвăртах сиенлетет ăна. Пысăк тухăç илес тесен вăрлăх çине сахал мар тимлĕх уйăрмалла, тĕрлĕ чир-чĕр çаклатман вăрлăхпа ĕçлени çеç ăнăçу кÿрет, - палăртать ĕç мĕнле пынипе тăтăшах сăнаса тăракан Павел Владимирович Иванов ертÿçĕ.
Ку чухне çĕре мĕнле хатĕр лени те пысăк пĕлтерĕшлĕ. «Иккĕмĕш çăкăр» валли çĕр сухаланă чухне çимĕç патне ăшă та, сывлăш та лекме пултарччăр тесен çав тери шултра панкрасем пулмалла маррине, нÿрĕке тытса хăвармаллине асăрхаттарать ку енĕпе чăн-чăн специалист пулса тăнă Арнольд Петров ертÿçĕ. Çум курăкпа кĕрешессине те вăхăтра пурнăçламаллине асăрхаттарать вăл.
«Чăваш Ен ял хуçалăх продукчĕсем» общество ĕçченĕсем хĕл каçипе çине тăрса ĕçленĕ. Çĕр улми лартса пĕтерсен вăл шăтса тухиччен кăштах канса илеççĕ. Çум курăк аталанма пуçласан каллех ĕçе тытăнĕç, «иккĕмĕш çăкăр» тухăçĕшĕн тăрăшĕç. Шалу вăхăтра тÿленĕрен, укçа-тенкĕ тĕлĕшĕнчен кÿ- рентерменрен кунти ĕç-хĕлпе кăмăллă ĕçченсем.
Эльвира КУЗЬМИНА.